Di sản Chiến_tranh_nhân_dân_giải_phóng_Nam_Tư

Nghệ thuật tạo hình và bảo tàng

Tượng đài kỷ niêm "Kêu gọi khởi nghĩa" tại Bảo tàng 4-7 ở Beograd

Sau chiến tranh, nhiều tượng đài và đài tưởng niệm đã được dựng lên ở các thành phố lớn trên khắp đất nước Nam Tư. Tượng đài nổi tiếng nhất là một đài tưởng niệm cho những người lính "Kêu gọi khởi nghĩa" ở Bakic (Beograd), kêu gọi người dân Nam Tư đứng lên chiến đấu chống lại những kẻ xâm lược. Ở Beograd, Sarajevo và Nis, người ta đã xây dựng một số khu phức hợp với các bia tưởng niệm những thường dân bị giết hại và các binh sĩ kháng chiến hy sinh cũng như tượng bán thân các Anh hùng Nhân dân Nam Tư (đặc biệt là ở Sarajevo). Đáng tiếc, khi Liên bang Nam Tư tan rã, nhiều tượng đài và đài tưởng niệm trong số đó đã bị phá hoại và phá hủy bởi những phần tử dân tộc cực hữu, những kẻ cho rằng những phần tử thân phát xít của quân Quốc gia Độc lập Croatia, Serbia, Bosnia và Macedonia mới là "anh hùng dân tộc" thật sự. Đáng nói hơn, việc phục dựng các tượng đài đó dường như ít được đoái hoài tới.

Nhiều vật thể và tài liệu về chiến tranh cũng được trưng bày tại nhiều bảo tàng, nổi tiếng nhất là Bảo tàng Quân sự Beograd. Trong số những vật được trưng bày là các tài liệu chiến tranh, tranh ảnh về phong trào kháng chiến cũng như các mẫu quân phục, vũ khí, quân trang của quân du kích kháng chiến Nam Tư. Những chiếc mũ đội đặc trưng của quân kháng chiến (loại mũ "Titovka" hay mũ ba chỏm "triglavka") cũng được trưng bày trong bảo tàng.

Văn học và điện ảnh

Mũ "Triglavka" của Du kích Nam Tư tại Croatia, Slovenia và Bosnia, (lấy kiểu theo hình dáng của đỉnh núi Triglav ở Slovenia)

Đối với người dân Nam Tư (nhất là người Serb), cuộc chiến tranh giải phóng Nam Tư có vai trò giống như Cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại trong lòng người dân Nga và Liên Xô. Trong văn học Nam Tư trong nửa sau của thế kỷ 20, chủ đề về chiến tranh có một vị trí rất quan trọng. Trong hàng ngũ những người lính vệ quốc Nam Tư đã nổi lên nhiều nhà văn, nhà thơ lớn như Vladimir Nazor, Ivan Kovachich, Džordzhe Andrejevich, Antun Augustinich, Božidar Jakats, Jovan Popovich, Branko Chopich, Mira Alechkovich, Dobritsa Chosich và nhiều người khác. Những trận chiến của quân giải phóng nhân dân với quân phát xít xâm lược, quân Chính phủ cứu nguy dân tộc Serbia và quân phỉ Chetniks, cuộc sống của người lính du kích đã được thể hiện trong các tác phẩm của các tác giả như Branko Chopichem, Jure Kashtelanom, Jožey Khorvatom, Oskarom Doavicho, Antonije Isakovichem, Dobritsey Chosichem, Mikhailo Lalichem,...

Trong văn hóa đại chúng Nam Tư, người chiến sĩ Giải phóng quân đã xuất hiện trong phim, phim điện ảnh và thậm chí là phim hoạt hình, truyện tranh. Bộ truyện tranh nổi tiếng nhất về người lính giải phóng Nam Tư chính là loạt truyện "Du kích" do tác giả người Serb-Croatia Jules Radilovich sáng tác.[144] Ít nổi tiếng hơn một chút là các truyện "Trung tá Tara", "Ba người không thể tách rời" và "núi Kurier" của bộ đôi tác giả Svetozar Obradovic và họa sĩ Branislav Keratsa, sau đó là các truyện của cặp tác giả Ivica Bednyantsa và Zdravko Sulicha. Loạt truyện nổi tiếng nhất nói về đề tài cuộc chiến tranh là "Mirko và Slavko" do Desimirov Zhizhovicha sáng tác, được ấn hành đền 200.000 bản in trên toàn quốc.

Trong lĩnh vực điện ảnh, cuộc chiến tranh giải phóng nhân dân Nam Tư cũng là đề tài cho một dòng phim mới là "dòng phim du kích" với những pha hành động bất quy tắc, với động lực và sự hy sính có ý tưởng, giống như dòng Phim Viễn Tây của Hoa Kỳ. Bộ phim nổi tiếng nhất của dòng này là phim "Trận Neretva" với Yuliy Borisovich BrynerSerhiy Fyodorovych Bondarchuk đóng vai chính[145] và phim "Trận Sutjeska" với Richard Burton đóng vai chính.[146] Năm 1978, điện ảnh Anh sản xuất bộ phim "Lực lượng thứ 10 từ Navarone" (Force 10 from Navarone) được coi như phần tiếp theo của bộ phim "Những cây súng của Navarone" (Guns of Navarone, sản xuất năm 1961). Dù nội dung phần lớn là hư cấu nhưng bộ phim dựa trên nội dung tiểu thuyết cùng tên của Alistair MacLean đạo diễn Guy Hamilton cũng đã tái hiện được một phần sự hiệp đồng chiến đấu giữa một tổ biệt kích Anh và một đơn vị Quân giải phóng nhấn dân Nam Tư chống lại quân đội Đức Quốc xã và lực lượng Chetniks.[147]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Chiến_tranh_nhân_dân_giải_phóng_Nam_Tư http://www.bmlv.gv.at/omz/ausgaben/artikel.php?id=... http://www.novosarajevo.ba/stream/press/index.php?... http://www.radiosarajevo.ba/novost/68603/dan-repub... http://komunisti.50webs.com/centartito21.html http://macedonia-history.blogspot.com/2006/10/1941... http://www.feldgrau.com/stats.html http://books.google.com/books?id=R8d2409V9tEC&pg=P... http://books.google.com/books?id=da6acnbbEpAC&lpg=... http://www.imdb.com/title/tt0085713/ http://www.ingentaconnect.com/content/routledg/rmi...